پایان‌نامه خانم سعیده هوشمندگهر با عنوان «تجزیه و تحلیل ریسک سیستمی در بازار سرمایه و تأثیر شوک‌های قیمت نفت، طلا و نرخ ارز بر آن با تأکید بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک» در زمستان ۹۷ دفاع شد. دکتر حسین عبده تبریزی استاد راهنمای این پایان‌نامه بودند.

چکیده این پایان‌نامه در زیر بیابید.

چکیده

ریسک سیستمی، ریسک تهدید ثبات مالی است که می­تواند کارایی سیستم مالی را مختل کرده و اثرات زیان­آور قابل توجهی بر اقتصاد وارد آورد. این چنین تهدیدهایی در ثبات مالی می­توانند در اثر اختلال در همه یا بخش بزرگی از سیستم مالی اتفاق بیافتد. رخدادهای سیستمی می­توانند ناگهانی و غیرمنتظره باشند، اما بحران مالی سال ۲۰۰۸ بازگوکننده این واقعیت است که رخدادهای سیستمی عمدتاً در طی زمان و در نبود واکنش­های سیاستی مناسب به وجود آمده­اند. بنابراین، سنجش و شناسایی عوامل تشدید­کننده ریسک سیستمی و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه برای مقابله با ریسک­های سیستمی در بازار سرمایه و ایجاد استحکام در نهاد­های مالی برای کاهش هزینه بحران های مالی، لازم و ضروری است. امروزه مؤسسات مالی یا نهاد­هایی که در بازار پول و سرمایه به فعالیت مشغول هستند، نقش چشمگیری در رشد اقتصاد دارند و هرچه جوامع پیشرفته­تر می­شوند، نقش و اهمیت این مؤسسات فزونی بیش­تری می­یابد؛ اما این توسعه و گسترش در صورتی­که همراه با برنامه، کنترل و نظارت نباشد مشکل­ساز خواهد گردید. مؤسسات در معرض خطر ریسک سیستمی تنها شامل بانک­های بزرگ نمی­شوند بلکه مؤسسات مالی نظیر صندوق­های سرمایه­گذاری مشترک که خدمات مالی و سرمایه­گذاری را به سایر مؤسسات مالی ارائه می­دهند نیز ممکن است در معرض این ریسک قرار بگیرند.

هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی و مطالعه انتقال ریسک سیستمی در میان صندوق­های سرمایه­گذاری مشترک در بازار سرمایه ایران بوده است. برای این منظور از رویکرد­های مختلف مدل گارچ­ چند متغیره M-GARCH نظیر روش همبستگی شرطی پویا (DCC-GARCH)، همبستگی شرطی ثابت (CCC-GARCH)، روش گارچ برداری (VEC) و داده­های بازدهی روزانۀ خالص ارزش دارایی­های صندوق­های سرمایه­گذاری مشترک فعال در بازار سرمایه ایران و بازدهی قیمت طلا، ارز و نفت در دورۀ زمانی ۱۳۹۰/۰۱/۰۱ تا ۱۳۹۴/۱۰/۰۱ استفاده شده­است. نتایج این مطالعه بیانگر آن بوده است که شواهد سرایت و ریسک سیستمی در میان صندوق­های سرمایه­گذاری مشترک وجود دارد. از آنجایی که در تخمین مدل DCC ضریب آلفا مثبت است (۰۰۰۹/۰=α)، انتظار می­رود همبستگی شرطی در میان صندوق­های سرمایه­گذاری به دنبال بروز شوک در سری بازدهی­های آن­ها افزایش یابد. همچنین از آنجا که ضریب بتا اعتبار آماری دارد و کمتر از یک اما نزدیک به آن است (۹۹/۰=β)، انتظار می­رود که عبور از شرایط نا­اطمینانی و نوسانی زمان­بر باشد. همچنین این پژوهش به دنبال پاسخ به دو سؤال مهم بوده است. اولاً، آیا صندوق­های سرمایه­گذاری مشترک نیز که معمولاً از سیاست­های متنوع­سازی پرتفوی برای کاهش ریسک­های بازار بهره می­برند، تحت تأثیر شوک­های خارجی قرار می­گیرند. ثانیاً، آیا میزان شاخص ریسک سیستمی صندوق­ها تحت تأثیر شوک­های خارجی قرار می­گیرد. نتایج نشان داد که ضرایب سرایت شوک­های خارجی (نفت و ارز) تنها بر بازدهی تعدادی از صندوق­ها معنا­دار هستند اما به­دلیل سرایت­ شوک بازدهی­ها در میان صندوق­ها، آثار مستقیم شوک­های خارجی در میان صندوق­ها گسترش می­یابد و منجر به افزایش مقدار شاخص ریسک سیستمی صندوق­ها می­شود و لذا خطر بالقوه بروز بحران سیستمی افزایش می­یابد. در پایان برای پوشش این ریسک و پیشگیری از بروز آن، راهکار­هایی نظیر توجه بیش­تر به اهمیت نقش نظارت و تنظیم مقررات، مطالعه و بررسی رویکرد­ها و ابزار­های نوین نظیر شاخص­های پیشرو و … به سیاستگذاران و نهاد ناظر بازار سرمایه پیشنهاد می­گردد. همچنین با توجه به نقشی که دولت در جلوگیری از گسترش آثار و دامنه شوک­های خارجی می­تواند داشته باشد، پیشنهاد می­گردد که دولت سیاست­ها و راهکار­های موجود در این زمینه را بیش از پیش مدنظر قرار دهد.